The work of Czesław Czapów – based on his activities in the „Krzywe Koło” discussion club


Abstract

In the presented work, the point of consideration is one of the areas of Czesław Czapów’s work, which is related to his activities in the Krzywe Koło Club. He joined the Club’s work after a difficult period in his life, related to over a year of hiding (after a fake suicide) from the UB. It was a consequence of active participation – at the turn of 1950–53 – in the meetings of the informal discussion group „Personalists”, culminating in an arrest and a multi-month investigation.

The Club Krzywe Koło, operating since 1956, brought together intelligentsia: scientists, writers, artists, journalists with very different socio-political views. The weekly discussions were attended by people with such extreme views as: Jerzy Braun, Jerzy Urban, Władysław Bartoszewski, Leszek Kołakowski, Paweł Jasienica, Jacek Kuroń, Antoni Słonimski, Jan Józef Lipski, Tadeusz Kotarbiński and Czesław Czapów.

Very quickly it became a place for open intellectual discussion, which was a unique „phenomenon” in the entire socialist camp. It is safe to say that it became one of the „symptoms” of the thaw in Poland at that time, which began after the death of Joseph Stalin in 1953 and was completed by the disclosure of Nikita Khrushchev’s secret report at the 20th Congress of the Communist Party of the Soviet Union in 1956.


Keywords

discussion club; Krzywe Koło Club; Social Diagnostics Section

Ceranka P., 2007, Ludzie Klubu Krzywego Koła, „Zeszyty Historyczne”, 159.
Chomicki O. A., 2003, Moje wspomnienie o Cześku Czapówie, [w:] Czesław Czapów 1925–1980. Świadectwa trzech pokoleń, (red.) W. Kaczyńska, Wydawnictwo Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Czapów C., 1956, Na szlaku zasadniczego sporu, „Po Prostu”, 46.
Czapów C., 1958a, Ludzie chcą mieszkać, „Przegląd Kulturalny”, 43.
Czapów C., 1958b, 120 tyś. listów, „Antena”, 2.
Fik M., 1989, Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944–1981, Wydawnictwo Polonia, Londyn.
Jarosz D., 2004, Sondaże „Ośrodka Badań Opinii Publicznej (OBOP) w latach 1957–1989: refleksje historyka, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały”, t. 6, Warszawa.
Jastrun M., 2002, Dziennik 1955–1981, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Jedlicki W., 1963, Klub Krzywego Koła, Instytut Literacki, Paryż.
Król S., 2008, Prawda o początkach Klubu Krzywego Koła i Krajowego Ośrodka Współpracy Klubów Inteligencji, „Zeszyty Historyczne”, 163.
Lipski J. J., 2010, Dzienniki 1954–1957, Biblioteka „Więzi”, Warszawa.
Matejko A., 2003, Człowiek dobrego czynu, [w:] Czesław Czapów 1925–1980. Świadectwa trzech pokoleń, (red.) W. Kaczyńska, Wydawnictwo Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Podgórecki A., 1995, Społeczeństwo polskie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów.
Skuza A., 2021, Działalność Czesława Czapówa w oddziałach partyzanckich na Kielecczyźnie w czasie drugiej wojny światowej (1939–45), „Biografistyka Pedagogiczna”, 6 (2).
Skórzyński Z., 2003, O klubach opozycyjnej młodzieży i o popaździernikowych inicjatywach badawczych Czesława Czapówa, [w:] Czesław Czapów 1925–1980. Świadectwa trzech pokoleń, (red.) W. Kaczyńska, Wydawnictwo Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Skuza A., 2022, Czesław Czapów – człowiek czynu – jako organizator opozycyjnego klubu dyskusyjnego Personaliści (1950–1953), „Resocjalizacja Polska”, 24.
Wincławski W., 2001, Czapów Czesław Benedykt, [w:] Słownik biograficzny socjologii Polskiej, t. 1 (A–H), PWN, Warszawa.

Źródła archiwalne
Archival sources
AUW, Akta pracownicze, K.13.068, knlb.
AIPN BUiAD 0236/175, Notatka o klubach inteligencji z 12.07.1956, t. 2.
AIPN BUiAD 0236/175, Protokół walnego zebrania członków KKK odbytego dnia 10.02.1957, t. 1.
AIPN BUiAD 0236/175, List do KC PZPR z 04.10.1955, t. 1.
AIPN BUiAD 01322/192, Notatka „Tkaniny”, t. 1.
APW Otwock, sygn. 618, Informacja o Klubie „Krzywe Koło”, X.1959.
AAN, GUKPPiW 594, „Sygnały”, 03.03.1958.
AAN, KC PZPR, Wydział Organizacyjny, XII-3676, b.p. oryginał, mps.

Published : 2024-08-06


Skuza, A. (2024). The work of Czesław Czapów – based on his activities in the „Krzywe Koło” discussion club. Resocjalizacja Polska, (27), 75–89. https://doi.org/10.22432/PJSR.2024.27.06

Aneta Skuza 
Jan Kochanowski University in Kielce  Poland
https://orcid.org/0000-0003-2120-8591


CitedBy Crossref
0

CitedBy Scopus
0



Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Copyright Notice:

Articles are published in accordance with conditions identical to the Creative Commons Attribution 4.0 (also called as CC-BY) license conditions, available on http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ and this permission applies to any language version or any later version of the license as published by the Creative Commons organization.

Author retain the copyright to the article, while at the same time he/she transfers the article property rights to the Publisher free of charge (without territorial and time restrictions).

The online edition of the Polish Journal of Social Rehabilitation is published under Open Access, which means that users can read, download, copy, distribute, print, search, and link to the full texts of these articles - are provided with full unrestricted access.

The publisher does not charge for providing access to full versions of articles nor for their use as referred to in above.