Vocational Guidance (Career Guidance) for Adolescents in the Context of Social Rehabilitation
Abstract
Identity crisis is a standard occurrence in adolescence. Inability to select one’s vocational identity that determines one’s ability to join at the right time the circle of tasks and responsibilities of the middle adulthood is a major development barrier in adolescence. An internal identity crisis experienced by a young person, that involves finding one’s life orientation and includes educational and vocational projects, occurs in a specific socialization context. This article presents selected aspects of forming one’s vocational identity and building one’s career capital in adolescence as part of work socialization that takes place in the family and at school. It discusses the consequences caused by disturbed work socialization in these environments that may, among others, result in random vocational choices, preserve an attitude of indifference to work, enhance persistent indecisiveness in the labour market, and consequently, bring about marginalization and social exclusion.
As a vital component of successful socialization, and particularly of successful social rehabilitation, vocational guidance may provide support in solving potential problems associated with forming one’s vocational identity and building one’s career capital in adolescence. The new vocational guidance paradigm presented in this article is known as career guidance in the literature. Career guidance applies to the dynamic process of making and changing frequent career choices throughout one’s life based on an in-depth self-diagnosis of one’s resources and knowledge of the labour market; it deals with confrontations between an individual and many desired social roles, the formation of individual’s responsibility for his/her life, and an active accumulation of one’s career capital. Due to their particularly difficult life situations, adolescents from disfavoured backgrounds need vocational guidance (career guidance) that instead of offering isolated activities flexibly combines varied psychopedagogical interactions, including crisis intervention, and therapeutic and social work.
References
[2] Bańka A., Trzeciak W., 2017, Rozwój myśli i profesjonalizacji poradnictwa zawodowego. Tropy, Dokonania, Perspektywy, Stowarzyszenie Psychologia i Architektura; Uniwersytet SWPS Katowice, Poznań–Katowice.
[3] Berger P., Luckmann T., 1983, Społeczne tworzenie rzeczywistości, PIW,Warszawa.
[4] Berzonsky M. D., 1992, Identity style and coping strategies, „Journal of Personality”, nr 60(4).
[5] Brzezińska A., Appelt K., Ziółkowska B., 2008, Psychologia rozwoju człowieka [w:] Psychologia akademicka. Podręcznik, t. 2, (red.) J. Strelau D. Doliński, GWP, Gdańsk.
[6] Brzezińska A.I., Ziółkowska B., Appelt K., 2016, Psychologia rozwoju człowieka, GWP, Gdańsk.
[7] Drabik-Podgórna V., 2012, Continuity and change in vocational counselling – towards the lifelong career counselling, „Czech-Polish Historical and Pedagogical Journal”, Vol. 4/2.
[8] Erikson E.H., 1989, Identitaet und Lebenszyklus, Suhrkamp Taschenbuch Verlag, Frankfurt am Main.
[9] Erikson E. H., 1997, Dzieciństwo i społeczeństw, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
[10] Guichard J., 2001, Procesualne ramy i formy tożsamości a praktyka poradnicza, [w:] Podejmowanie decyzji zawodowych przez młodzież i osoby dorosłe w nowej rzeczywistości społeczno-politycznej, (red.) B. Wojtasik, Instytut Pedagogiki UWr, Instytut Technologii Eksploatacji, Wrocław–Radom.
[11] Guichard J., Huteau M., 2005, Psychologia orientacji i poradnictwa zawodowego, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
[12] Guichard, J., 2018, Doradztwo dotyczące zatrudnienia a poradnictwo Life Design: cele główne i szczegółowe oraz podstawy interwencji poradniczych/ Employability guidance & life design counselling: Objectives, ends and foundations of career and life design interventions, „Studia Poradoznawcze”/”Journal of Counsellogy”, nr 7.
[13] Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.) 2003, Psychologia rozwoju człowieka, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
[14] Hodkinson P., Sparkes A.C., 1997, Careership: A Sociological Theory of Career Decision Making, „British Journal of Sociology of Education” nr 18.
[15] Hurrelmann K., 1994, Struktura społeczna a rozwój osobowości, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
[16] Kroger J., Martinussen M., Marcia J.E., 2010, Identity status change during adolescence and young adulthood: a meta-analysis, „Journal of Adolescence”, nr (33)5.
[17] Kukla D., Bednarczyk Ł. (red.) 2010, Poradnictwo zawodowe dla osób z grupy szczególnego ryzyka: wybrane aspekty, Difin, Warszawa.
[18] Kwiatkowski S.M., 2018, Kompetencje przyszłości, [w:] Kompetencje przyszłości, (red.) S.M. Kwiatkowski, Wydawnictwo FRSE, Warszawa.
[19] Marcia J.E., 1980, Identity in adolescence, [w:] Handbook of Adolescent Psychology,(red.) J. Adelson, Wiley, New York.
[20] Modrzewski J., 2004, Socjalizacja i uczestnictwo społeczne. Studium socjopedagogiczne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
[21] Musiał D., 2007, Kształtowanie się tożsamości w adolescencji, „Studia z psychologii w KUL. Tom 14”, (red.) P. Francuz, W. Otrębski, Wydawnictwo KUL, Lublin.
[22] Paszkowska-Rogacz A., 2003, Psychologiczne podstawy wyboru zawodu. Przegląd koncepcji teoretycznych, KOWEZiU, Warszawa.
[23] Piorunek M., 2013, Kariery zawodowe doby transformacji kulturowych. Pytania o poradnictwo, „Annales UMCS, Sectio J Paedagogia – Psychologia”, nr 26, 1–2.
[24] Piorunek M., 2017, Rola poradnictwa kariery we wspieraniu rozwoju zawodowego adolescentów, [w:] Młodzież między ochroną a ryzykiem. Wspieranie rozwoju oraz pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla adolescentów i adolescentek, (red.) B. Jankowiak, A. Matysiak-Błaszczyk, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
[25] Piorunek M., 2018, Poradnictwo zawodowe (poradnictwo kariery) jako komponent środowiskowego wsparcia jednostki w biegu życia zawodowego, [w:] Środowiska uczestnictwa społecznego jednostek, kategorii i grup (doświadczenia socjalizacyjne i biograficzne), (red.) J. Modrzewski, A. Matysiak-Błaszczyk, E. Włodarczyk, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
[26] Piorunek M., 2020, Poradnictwo kariery – wyzwania rynkowe i edukacyjne, [w:] Praca i kariera w warunkach nowego milenium. Implikacje dla edukacji, (red.) R. Tomaszewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
[27] Rachalska W., 1984, Wybór zawodu a wychowanie przez pracę w rodzinie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa.
[28] Radziewicz-Winnicki A., 2020, „Restricted Codes” w teorii Basila Bernsteina a poczucie społecznego resentymentu (perspektywa światłej edukacji przeciwstawiana ślepociei bierności publicznej), „Edukacja Międzykulturowa”, nr 2(13).
[29] Savickas M.L., 2011, Career counselling, APA, Washington.
[30] Savickas M.L., 2012, Life Designe: A Paradigme for Career Intervention in the 21th Century, „Journal of Counseling & Development”, nr 90.
[31] Savickas M.L., 2013, Career construction theory and practice, [w:] Career development and counseling: Putting theory and research to work, (red) R.W. Lent, S.D. Brown, Wiley, Hoboken.
[32] Smart R., Peterson C., 1997, Super’s Career Stages and the Decision to Change Careers, „Journal of Vocational Behavior”, nr 51.
[33] Super D.E., 1957, The psychology of careers, Harper &Row, New York.
[34] Super D.E., 1984, Career and Life Development, [w:] Career Choice and Development, (red.) D. Brown, L. Brooks, Jossey-Bass Publishers, San Francisco–Washington–London.
[35] Super D.E., 1990, A life- span, life-space approach to career development, [w:] Career choice and development: Applying contemporary theories to practice, (red.) D. Brown, L. Brooks, Jossey-Bass Publishers, San Francisco.
[36] Topolewska E., Cieciuch J., 2012, Jeden czy dwa style dyfuzyjno-unikowe w modelu Berzonsky’eg? Nierozwiązany problem w nowej wersji Inwentarza Stylów Tożsamości (ISI-4), „Studia Psychologica”, nr 12.
[37] Turska E., 2014, Kapitał kariery ludzi młodych. Uwarunkowania i konsekwencje, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
[38] Tyszkowa M. (red.), 1988, Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia, PWN, Warszawa.
[39] Wiatrowski Z., 1983, Praca jako czynnik resocjalizacyjny, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Psychologiczne”, nr 4.
[40] Wiatrowski Z., 2009, Dorastanie, dorosłość i starość człowieka w kontekście działalności i kariery zawodowej, Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
Źródła internetowe
[41] Konopczyński M.: Wyzwania i zagrożenia w pracy resocjalizacyjnej z nieletnimi na przykładzie Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych (pdf), https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Wyzwaniaizagrożeniawpracyresocjalizacyjnejznieletnimi na przykładzie Młodzieżowych Ośrodków Wychowaczychprof.M.Konopczyński.docx (dostęp:19.03.2021).
[42] Ostrowski P., Socjalizacja do pracy (pdf), http://docplayer.pl/8720890-Socjalizacja-do-pracy-dr-piotr-ostrowski-instytut-socjologii-uniwersytet-warszawski.html (dostęp:19.03.2021).
[43] Savickas, M.L; Nota L., Rossier J., Dauwalder J-P., Duarte M. E, Guichard J., Soresi S., Van Esbroeck R., van Vianen A.E.M and Bigeon Ch. (2010). Life designing:A paradigm for career construction in the 21st century (French translation). L’orientation scolaire et professionnelle 39/1, 5–39, https://doi.org/10.4000/osp.2401 (dostęp: 25.02.2021).
[44] Topolewska E., Mańko A., Osobowościowe uwarunkowania stylów tożsamości w ujęciu Berzonsky’ego, [w:] Młoda psychologia. Tom 1, (red.) E. Drop, M. Maćkiewicz, Wydawnictwo Liberi Libri, 2012, https://www.liberilibri.pl/media/k2/attachments/Mloda_psychologia1.pdf (dostęp: 19.03.2021)
Wydział Studiów Edukacyjnych UAM Poznań Poland
https://orcid.org/0000-0002-3076-5800
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Copyright Notice:
Articles are published in accordance with conditions identical to the Creative Commons Attribution 4.0 (also called as CC-BY) license conditions, available on http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ and this permission applies to any language version or any later version of the license as published by the Creative Commons organization.
Author retain the copyright to the article, while at the same time he/she transfers the article property rights to the Publisher free of charge (without territorial and time restrictions).
The online edition of the Polish Journal of Social Rehabilitation is published under Open Access, which means that users can read, download, copy, distribute, print, search, and link to the full texts of these articles - are provided with full unrestricted access.
The publisher does not charge for providing access to full versions of articles nor for their use as referred to in above.
