The institution of mediation in Polish criminal law


Abstract

The article deals with the issue of mediation in criminal matters in relation to the idea of restorative justice. Advantages and threats for the victim and offender resulting from the use of this alternative method of conflict resolution are indicated. It presents the procedure of mediation proceedings, the current legal status and the prospects of popularization of mediation at different stages of criminal proceedings.


Keywords

restorative justice; mediation; criminal proceedings; victim offender

[1] Ajdukiewicz K., 1960, Język i poznanie, t. 1, PWN, Warszawa.
[2] Amin S.M., 1995, Ofiara przestępstwa we współczesnych systemach prawnokarnych ze szczególnym uwzględnieniem jurysprudencji Islamu, WN UMK, Toruń.
[3] Arystoteles, 2011, Etyka nikomachejska, PWN, Warszawa.
[4] Ashworth A., 2002, Responsibilities, rights and restorative justice, „British Journal of Criminology”, 42(3).
[5] Bieńkowska E., 2012, O unormowaniu mediacji w sprawach karnych, „Prokuratura i Prawo”, nr 1.
[6] Bieńkowska E., 2014, Pokrzywdzony w świetle najnowszych nowelizacji przepisów prawa karnego, „Prokuratura i Prawo”, nr 3.
[7] Christie N., 1977, Conflicts as property, „British Journal of Criminology”, nr 17.
[8] Ciepły F., 2009, Sprawiedliwość naprawcza wobec przestępstwa, [w:] Mediacja w teorii i praktyce, red. A. Gretkowski, D. Karbarz, Polskie Centrum Mediacji, Stalowa Wola.
[9] Consedine J., 2004, Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego, Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej, Warszawa.
[10] Cybulko A., 2017, Mediator w postępowaniu karnym i cywilnym, „Ius Novum”, nr 4.
[11] Czapska J., Szeląg-Dylewski M. (red.), 2014, Mediacje w prawie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
[12] Czarnecka-Dzialuk B., Wójcik D., 2001, Mediacja w sprawach nieletnich w świetle teorii i badań, Topografika, Warszawa.
[13] Diagnoza stanu stosowania mediacji oraz przyczyn zbyt niskiej w stosunku do oczekiwanej popularności mediacji. Raport końcowy, 2014, Warszawa.
[14] Gil D., 2014, Problematyka mediacji w kontekście zmian w polskim procesie karnym, „Ius et Administratio”, nr 3.
[15] Gmurzyńska E., Morek R. (red.), 2018, Mediacje. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
[16] Kania A., 2018, Z problematyki retrybutywnej oraz utylitarnej sprawiedliwości karania, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 2.
[17] Karaszewska H., Rajewska de Mezer J., Silecka-Marek E., 2019, Increasing role of mediation in conflict resolution in the family, „Studia Edukacyjne”, nr 53.
[18] Karolak S.J., 2005, Sprawiedliwość. Sens prawa. Eseje, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków.
[19] Karp J., 2004, Sprawiedliwość społeczna. Szkice ze współczesnej teorii konstytucjonalizmu i praktyki polskiego prawa ustrojowego, Ksiegarnia Akademicka, Kraków.
[20] Kulesza C., 1995, Rola pokrzywdzonego w procesie karnym w świetle ustawodawstwa i praktyki wybranych krajów zachodnich, Temida 2, Białystok.
[21] Latała J., 2010, Od idei odwetu po sprawiedliwość naprawczą. Rozważania nad resocjalizacyjnym charakterem instytucji mediacji po wyroku jako formy sprawiedliwości naprawczej, „Probacja”, nr 2.
[22] Lewicka-Zelent A., 2016, Gotowość osób pozbawionych wolności do zadośćuczynienia osobom pokrzywdzonym, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, t. 35, z. 2.
[23] Marshall T., 1998, Restorative Justice. An Overview, Restorative Justice Consortium, Social Concern, London, England.
[24] Orczykowski T., 2007, Szkoła psychologiczna w prawie, Wydawnictwo Adam Marszłek, Toruń.
[25] Postępowanie mediacyjne w świetle danych statystycznych. Sądy rejonowe i okręgowe w latach 2006–2018 oraz I półroczu 2019 roku, Wydział Statystycznej Informacji
Zarządzczej, Departament Strategii i Funduszy Europejskich, Ministerstwo Sprawiedliwości, 2019, Warszawa.
[26] Romanowska M., 2010, Miejsce mediacji wśród ADR w Wielkiej Brytanii i Polsce, „Kwartalnik ADR”, nr 1.
[27] Szczepaniak P., 2016, Sprawiedliwość naprawcza w resocjalizacji więźniów, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
[28] Szewczyk M., 1993, System środków karnych w projekcie nowego prawa karnego, [w:] Problemy kodyfikacji prawna karnego. Księga ku czci Profesora Mariana Cieślaka,
red. S. Waltoś przy współpracy: Z. Dody, A. Światłowskiego, J. Rybaka, Z. Wrony, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
[29] Szymańska A., 2014, Problematyka stosowania mediacji na etapie postępowania karnego wykonawczego, [w:] Mediacje w prawie, red. J. Czapska, M. Szeląg-Dylewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
[30] Tokarczyk R.A., 1997, Sprawiedliwość jako naczelna wartość prawa, „Państwo i Prawo”, z. 6.
[31] Zajączkowska MJ., 2012, Mediacja ofiara–sprawca. Sposób na lęk, agresję, przemoc, „Gospodarka Rynek Edukacja”, Vol. 13, nr 1.
[32] Zalewska M., 2008, Racjonalne koncepcje sprawiedliwości w ocenie Hansa Kelsena, [w:] Rozdroża sprawiedliwości we współczesnej myśli filozoficznoprawnej, red. B. Wojciechowski,
M.J. Golecki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
[33] Zalewski W., 2017, Sprawiedliwość naprawcza jako forma diversion w perspektywie penitencjarnej. W poszukiwaniu racjonalności, „Humanistyczne Zeszyty Naukowe – Prawa Człowieka”, nr 1.
[34] Zehr H., 1990, Changing Lenses: A New Focus for Crime and Justice, PA: Herald Press, Scottsdale.
[35] Ziembiński Z., 1992, O pojmowaniu sprawiedliwości, Instytut Wydawniczy „Daimonion”, Lublin.
[36] Zienkiewicz A., 2012, Standardy prowadzenia mediacji i postępowanie mediatora uchwalone przez Społeczną Radę ADR przy Ministrze Sprawiedliwości, „Studia Prawnoustrojowe”,
nr 18.

Źródła internetowe
[37] Hirsch A., Roberts J.V., Bottom A., (red.), 2003, Restorative Justice and Criminal Law: Competing or Reconcilable Paradigms?, Oxford and Portland, Oregon, http://kurator.info/2019/04/03/restorative-justice-strategies-for-change-miedzynarodowy-projekt-z-udzialem-wroclawskich-kuratorow-sadowych/ (dostęp: 24.02.2020).
[38] http://www.iirp.edu/pdf/paradigm.pdf (dostęp: 24.02.2020).
[39] https://e-justice.europa.eu/content_mediation_in_member_states-64-pl-maximizeMSen.do?clang = pl&member = 1 (dostęp: 24.02.2020).
[40] https://www.academia.edu/2632573/Sprawiedliwo%C5%9B%C4%87_naprawcza_w_praktyce._Medicje_ofiara-sprawca_Restorative_justice_in_practice._Part_I_(dostęp: 14.02.2020).
[41] https://www.arch.ms.gov.pl/Data/Files/_public/mediacje/adr1/kodeksetyczny.pdf (dostęp: 14.02.2020).
[42] https://www.arch.ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/mediacje/spoleczna-rada-ds-alternatywnych-metod-rozwiazywania-konfliktow-i-sporow/dokumenty-deklaracje/ (dostęp: 14.02.2020).
[43] McCold P., Wachtel T., 2003, In Pursuit of Paradigm: A Theory of Restorative Justice, Restorative Justice. E-Forum, http://www.iirp.edu/pdf/paradigm.pdf (dostęp:
10.02.2020).
[44] Różyńska J., 2003, Sprawiedliwość naprawcza w praktyce. Mediacje ofiara-sprawca [wersja pdf], https://www.academia.edu/2632573/Sprawiedliwo%C5%9B%C4%87_naprawcza_w_praktyce._Medicje_ofiara-sprawca_Restorative_justice_in_practice._Part_I_(dostęp: 20.02.2020).
[45] Sobczak K., Mediacja także w warunkach izolacji, https://www.prawo.pl/prawnicysady/mediacja-w-aresztach-i-zakladach-karnych-konferencja-w-lublinie,495972.html
(dostęp: 17.02.2020).

Akty prawne
[46] Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 maja 2015 roku w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych (Dz. U. 205, poz. 716).
[47] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (tj. Dz. U. z 2019 r., poz. 676).
[48] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (tj. Dz. U. z 2020 r., poz. 30).

Published : 2020-11-01


Silecka-Marek, E. (2020). The institution of mediation in Polish criminal law. Resocjalizacja Polska, (19), 127-144. https://doi.org/10.22432/pjsr.2020.19.08

Ewelina Silecka-Marek 
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu  Poland


CitedBy Crossref
0

CitedBy Scopus
0



Copyright Notice:

Articles are published in accordance with conditions identical to the Creative Commons Attribution 4.0 (also called as CC-BY) license conditions, available on http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ and this permission applies to any language version or any later version of the license as published by the Creative Commons organization.

Author retain the copyright to the article, while at the same time he/she transfers the article property rights to the Publisher free of charge (without territorial and time restrictions).

The online edition of the Polish Journal of Social Rehabilitation is published under Open Access, which means that users can read, download, copy, distribute, print, search, and link to the full texts of these articles - are provided with full unrestricted access.

The publisher does not charge for providing access to full versions of articles nor for their use as referred to in above.